İran İslam Cumhuriyeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti’nin ekonomik işbirliği, ortak projeler çerçevesinde sürerken iki ülke yetkilileri ikili ve bölgesel görüşmeler ve oturumlarda yeni ekonomik kapasitelerin kullanılmasına vurgu yapıyor.
İran ile Azerbaycan Cumhuriyeti’nin ekonomik işbirliğinin stratejik hedeflerinden biri, petrol dışı alanlardaki ekonomik kapasite ve potansiyelin kullanılmasıdır. Bu amaçla İran’dan Erdebil Valisi Ekber Behnamcu başkanlığında bir heyet, demiryolu ve transit taşımacılık ve de ortak sanayi bölgesinin kurulması alanlarında ikili işbirliğinin geliştirilmesi sürecini takip etmek için Bakü’de bulunuyor.
Dün Azerbaycan Cumhuriyeti başbakan yardımcısı Şahin Mustafayev İran’ın Bakü’de bulunan heyeti ile görüşmesinde İran’ın sınır bölgelerindeki sınır vilayetlerinin kapasiteleri ve imkanlarını överek, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin İran ile ortak sanayi bölgeleri ve parklarının inşasına hazır olduklarını bildirdi.
Mustafayev ayrıca bin 500 kadar İranlı firma ve şirketin Azerbaycan Cumhuriyeti’nde faaliyet gösterdiğine ve ortak projelerin hayata geçirilmesine değinerek şöyle bir açıklamada bulundu: “Azerbaycan Cumhuriyeti İran ile sınır bölgelerinde ortak sanayi parkları kurmak için bir çalışma grubu oluşturmuştur. ”
İran İslam Cumhuriyeti sanayi, madencilik ve ticaret bakan yardımcısı Abbas Tabeş ise bu görüşmenin ardından sınır bölgelerinde ortak sanayi bölgelerin ve parklarının inşası için umutlu olduklarını bildirdi.
İran ile Azerbaycan Cumhuriyeti sınırında ortak sanayi bölgelerin kuruma düşüncesi İran Sanayi, Maden ve Ticaret Bakanı Rıza Rahmani’nin bu yılın başında Bakü’de Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile yaptığı görüşmede gündeme getirilerek Aliyev tarafından sıcak karşılandı. Ardından İran Sanayi, Maden ve Ticaret Bakanı, Azerbaycan Cum. Ekonomi Bakanı Şahin Mustafayev ile yaptığı görüşmede, bu projenin hayata geçirilmesine ilişkin anlaşmaya imza atmıştı.
İki ülke arasında sözkonusu anlaşma uyarınca taraflar, Erdebil vilayetine bağlı Bilesavar bölgesinde iki ülke sınırında ortak sanayi bölgesinin kurulmasını taahhüt ettiler.
İki ülkenin ilişkilerinde transit taşımacılık dahil muhtelif ekonomik alanlarda işbirliğinin geliştirilmesinin üzerine defalarca vurgu yapılmıştır.
Bu bağlamda, İran – Azerbaycan Cum. ortak projelerinden sayılan Kuzey-Güney Transit Koridoru’nun tamamlanması çerçevesinde Reşt-Astara demiryolu ve Astara-Moskova demiryolu projelerinin inşası sürmektedir.
Bu proje, bölgede stratejik öneme sahiptir. Sözkonusu demiryolu projesinin tamamlanmasıyla Rusya, Azerbaycan Cum. ve İran birbirine bağlanmış olacak ve İran da, Gürcistan üzerinden Karadeniz’e ulaşabilecek.
Kafkasya’daki ekonomik konuları takip eden uzmanlardan Efşar Süleymani, İran, Rusya ve Azerbaycan Cum.’nin jeopolitik ve jeoekonomik kapasite ve imkanlarına işaretle, bu imkanların birlikte devreye sokulmasıyla iyi fırsat sağlanmış olacağını ve yeni işbirliği faslının açılmış olacağına inanıyor.
Aslında Kuzey-Güney Transit Koridoru’nun bağlantı halkası olarak iki ülkenin Hazar Denizi ve Kafaksaya’daki üstün konumları, ikili ilişkilerin stratejik seviyeye ulaşmasında etkili olmuştur.
Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev temmuz 2018’de Kazakistan’da düzenlenen Hazar Denizi’ne kıyıdaş ülkeler zirvesinin kapsamında İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile yaptığı görüşmede, Reşt-Astara demiryolu başta olmak üzere ikili anlaşmalar ve projelerin uygulanması ve tamamlanmasını süratle takip edeceklerini ve hiç kimsenin iki ülkenin kardeşçe ilişkilerine engel olamayacağını belirtmişti.
Gelinen aşamada iki ülke yetkililerinin sınırda ortak sanayi bölgeleri ve parklarının kurulmasına ilişkin anlaşmaların takipçisi olması ve ortak ticaret ve yatırım alanında yürüttükleri görüşmeleri de bu çerçevede değerlendirmek gerekiyor./