İran yaptırımlarının kaldırılması için Viyana müzakerelerin devamı ve tarafların memnuniyeti

İran’a karşı uygulanan illegal yaptırımların kaldırılması için Viyana’da düzenlenen 8. Tur görüşmelerin 3. Günü, katılımcıların devam eden süreci olumlu değerlendirdikleri bir ortamda yaşandı.

İran İslam Cumhuriyetinin başmüzakerecisi Ali Bakıri Keni dün Avrupa troykası olan Fransa, Almanya ve İngiltere heyetleri başkanları ile yapılan 2’li ve 3’lü görüşmeler gerçekleştirdi ayrıca AB dış eylem servisi genel sekreter yardımcısı Enrique Mora ile bir araya geldi. Aynı zamanda İran ve 4+1 grubu olan Çin, Rusya, Fransa, İngiltere ve Almanya arasında uzmanlık oturumları da yaptırımların kaldırılması konusunda odaklanarak yapıldı ve bugün de oturumların aynı gündeme devam etmesi bekleniyor.
Bakıri Keni Çarşamba akşamı karşı taraflarla yapılan oturumların ardından müzakere sürecini olumlu değerlendirerek, “görüşmelerin iyi ilerlediğini” söyledi.
İran yaptırımlarının kaldırılması için yapılan müzakerelerde Rusya’nın temsilcisi Mihail Ulyanov da “İran dışında Bercam taraflarının Amerikan heyeti ile görüşmelerde olumlu süreçten memnun olduklarını” ifade etti.
Bu tur müzakerelerde İran’ın müzakereci heyeti biri yaptırımların etkin şekilde iptal edilmesi ve diğeri de İran’ın nükleer taahhütleri hakkında iki taslak metin sundu ve onlara dayanarak nükleer sorumluluklarının gerçekleşmesinin İran’a karşı zalimane yaptırımların kaldırılmasına bağlı olduğunu belirtti.
Viyana’da İran heyetinin temel isteklerinden biri, Amerika tarafından gerekli garantilerin verilmesidir. Amerika’nın siyaset alanındaki görüş birliğinin olmaması ayrıca bu ülkenin uluslararası arenalardaki ahde vefasızlıkları –ki Bercam’dan 2018’de çekilmesi bunun en bariz örneğidir- İran’ın karşı taraftan her hangi muhtemel anlaşmada gerekli garantilerin verilmesi için talebinin zaruretidir. Başka bir ifade ile bu kez Amerika, hali hazırdaki hükümet veya gelecek hükümetlerin anlaşmadan çekilmesi veya yerine getirmemesi durumunda, ona karşı İran’a kendi çıkarlarını koruyacak girişimlerde bulunma hakkı vermesi konusunda kesin garanti vermesi gerekir.

Bu yüzden eğer Viyana müzakerelerinde bir sonuca ulaşılırsa önce Bercam’ı ihlal eden taraf yani Amerika önce yaptırımları iptal etmeli ve İran İslam cumhuriyeti, doğruluğunu sınamasına ardından nükleer sorumluluklarını anlaşma çerçevesinde sürdürmeli.
Son günlerde müzakerelerin sonuca ulaşması için süre tanıyan 3 Avrupa ülke yani Almanya, İngiltere ve Fransa’dan da gerçekten nükleer anlaşmanın ihyası için aceleleri varsa, pasif durumdan çıkmaları ve İran’ın onayladığı garanti ve sınama alanında yeni yollar önermeleri bekleniyor zira İran İslam Cumhuriyeti her zaman vurguladığı gibi, bedeli ne olursa olsun her hangi bir anlaşmaya varmak istemediğini ve kırmızı çizgilerini de hızlı anlaşmaya feda etmeyecektir.
Müzakerelere tamamen ciddi olarak katılan ve yaptırımların kaldırılması ekseninde önerilerde bulunan İran açısından müzakerelerde sonuca ulaşmak için karşı taraf ve özellikle Amerika’nın irade ve kararına bağlıdır; eğer Amerika gerçek anlamda nükleer anlaşmaya geri dönmek istiyorsa, başta yaptırımları kaldırmak gibi İran karşıtı siyasetlerini değiştirmeli ve böylece yapılan müzakerelerin sonuca ulaşma ortamını hazırlamalarıdır, zira Bercam nükleer anlaşmada belirtildiği üzere İran’ın ekonomik çıkarları sağlanamazsa anlaşmanın ihyası mümkün olamaz.
İran İslam Cumhuriyeti dışişleri bakan yardımcısı ve baş müzakereci Ali Bakıri Keni de bu bağlamda yaptığı açıklamada şöyle dedi: Karşı taraf her ne kadar yaptırımların kaldırılmasında daha hazırlıklı olur ve yaptırımların kaldırılması konusunda İran İslam Cumhuriyetinin özellikle doğruluğu sınama ve garanti meselelerinde öngördüğü konuları kabul etmekte daha azimli olursa, daha kısa sürede anlaşmaya varabiliriz.