Şanghay Koordinasyon Konseyi bu toplantısında İran’ın bu örgüte üyeliğini ele alacak.
Özbekistan’ın Şanghay İşbirliği Örgütü İşleri Ulusal Koordinatörü “Rahmatullah Nurimbetov” bu konu ile ilgili şunları söyledi: “Şanghay İşbirliği Örgütü Ulusal Koordinatörleri Konseyi toplantısı Taşkent’te başlarken, İran’ın Örgüte katılma konusu toplantının en önemli gündemlerinden biridir.”
Nurimbetov, “Toplantı ayrıca Şanghay İşbirliği Örgütü Dışişleri Bakanları Konseyi toplantısı, 27 ve 28 Temmuz’da Taşkent’te Afganistan’a odaklanan uluslararası toplantı, Şanghay İşbirliği Örgütü Bakanlar Konseyi toplantısının hazırlıklarını da kapsıyor. Gözlemci ve diyalog ortağı ülkelerin konuları da inceleniyor.”diye kaydetti.
2001 yılında güvenlik ve ardından ekonomik yönelime odaklanarak kurulan ŞİÖ, Güvenlik Konseyi’nin beş üyesinden ikisi ve dünyanın dört nükleer gücünden oluşan en büyük ve en etkili uluslararası örgütlerden biridir. İran’ın da bu güvenlik-ekonomik örgütüne tam olarak üyeliği ile birlikte bu örgütün coğrafi genişliği Ortadoğuda’dan Güney Batı Asya’yı da kapsayacak hale gelecektir.
Şanghay İşbirliği Örgütü’nün Çin ve Hindistan gibi nüfus ve ekonomi gibi eski ve yeni üyelerinin her birinin kapasiteleri ve kabiliyetleri göz önüne alındığında, bu örgüt sadece üyeler için değil, aynı zamanda Şanghay ile ticaret yapmak isteyen diğer ülkeler için de büyük ve çekici bir pazardır. Şanghay İşbirliği Örgütü ve ekonomik işbirliği aslında bu açıdan da büyük önem taşıyor.
Uluslararası ilişkiler meseleleri uzmanı ve Pekin Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olan Jomart Otorbayev şunları söylüyor:” Yeni üyelerin, özellikle İran İslam Cumhuriyeti’nin Şanghay İşbirliği Örgütü’ne üye olması örgüt için gerçek bir ilerlemedir, çünkü İran bölgesel güvenlik ve istikrar açısından önemli bir üyedir ve İran’ın üyeliğinden tüm ülkeler faydalanacaktır.”
Birçok uluslararası siyasi çevre, İran’ın Şanghay Örgütü’ne üyeliğini, Tahran’ın Doğu ile ilişkileri geliştirme konusundaki ciddi arzusunu gösterdiğini düşünüyor. Bu kuruluş, ekonomik açıdan onu uluslararası arenada etkili bir kuruluş haline getirebilecek, işbirliğine ve inisiyatife dayalı bir kuruluştur. İran’ın avantajlı ekonomik ve coğrafi konumu göz önüne alındığında, Şanghay İşbirliği Örgütü üyeliği, şüphesiz bu örgüte çeşitli ekonomik sektörlerde, özellikle enerji ve petro-kimyada yeni bir hayat verebilir.
Uluslararası ekonomi uzmanı Hariri şöyle bir değerlendirmede bulunmaktadır: “İran bir şekilde dünyanın kavşağında yer almakta ve Doğu ile Batı’yı ve Kuzey ile Güney’i birbirine bağlıyor. İran, Şanghay Örgütü’nün iç ve dış ticareti için yeni ve potansiyel bir güç kaynağı yaratabilecek önemli ve hayati bir iletişim ve transit merkezidir.”
Her halükarda Şanghay İşbirliği Örgütü, dünya nüfusunun yaklaşık yarısına yakın kapasitesi, 23 trilyon dolarlık ekonomik hacmi ve 300 milyar doları aşan iç ticareti ile en önemli uluslararası örgütlerden biridir.
Şüphesiz İran İslam Cumhuriyeti’nin bu teşkilata tam üyeliği ile ekonomik faaliyetlerinde uygun bir atılım yapılacaktır. Özellikle enerji alanında, İran’ın bu örgütün enerji ihtiyacının önemli bir bölümünü karşılayabilecek kapasite ve yeteneğe sahip olduğu göz önüne alındığında bu durum daha da kesinleşmektedir.
Bununla birlikte, Şanghay İşbirliği Örgütü, diğer Batılı uluslararası kuruluşlarla rekabet etmedeki ortak çıkarları dikkate alarak, özellikle kurucu üyeleri arasındaki iç çatışma düzeyini azaltarak uluslararası işbirliğini ve etkisini güçlendirmeye yardımcı olması beklenmektedir.
