İran İslam Cumhuriyeti, Afganistan’dan Avrupa ülkelerine yönelik uyuşturucu kaçakçılığında ana geçiş güzergâhlarından biri olmaya devam etmekte ve küresel çapta uyuşturucu kontrolü mücadelesinde önemli bir rol üstlenmektedir.
İran, insani sorumlulukları doğrultusunda son birkaç on yılda uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadelede kritik bir rol oynamıştır. Pars Today’in haberine göre, İran bu alanda yaptığı büyük yatırımlarla Batı Asya’da uyuşturucunun tespiti ve imhası konusunda büyük bir engel oluşturmayı başarmıştır.
Öte yandan, İran Uyuşturucuyla Mücadele Merkezi’nin raporuna göre, ABD’nin 20 yıllık Afganistan işgali, uyuşturucu üretiminin artışında en önemli faktörlerden biri olmuştur. 2000 yılında, Afganistan’ın işgali başladığında, bu ülkede toplam uyuşturucu üretimi yaklaşık 200 ton iken, 2021 yılına gelindiğinde bu rakam 9500 tona ulaşmıştır. Yani ABD’nin Afganistan’daki varlığı sırasında uyuşturucu üretimi tam 50 kat artmıştır.
Eğer İran’ın bu yıkıcı fenomeni dizginlemeye yönelik bitmek bilmeyen çabaları ve aralıksız önlemleri olmasaydı, dünyadaki uyuşturucu bağımlılığı çok daha vahim bir hal alacaktı. Örneğin İran İslam Cumhuriyeti, uyuşturucu üretiminin ana kaynağı olan Afganistan’a komşu olması ve Avrupa’ya uzanan en kısa kaçakçılık rotası üzerinde yer alması nedeniyle şimdiye kadar 4000’den fazla şehit ve 12.000’den fazla gazi vermiştir. Ayrıca, sınırların güvenliği ve uyuşturucu kaçakçılığının önlenmesi için her yıl 1 milyar dolar harcayarak, son 30 yılda 12 bin tondan fazla çeşitli uyuşturucu madde ele geçirmiştir.
Buna rağmen, İran’a yönelik adaletsiz yaptırımlar ve uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadelenin getirdiği büyük zorluklara karşın, İran bu mücadelesini sürdürerek uyuşturucu kaçakçılığı rotasını kesmeyi başarmıştır. Öyle ki, Birleşmiş Milletler İran’ı uyuşturucuyla mücadelenin bayraktarı olarak nitelendirmiştir.
Bu bağlamda, İran Cumhurbaşkanı Temsilcisi ve İran Uyuşturucuyla Mücadele Merkezi Genel Sekreteri Hüseyin Zülfikari, Pazartesi günü Birleşmiş Milletler Avrupa Merkezi’nde düzenlenen 68. Uyuşturucu Maddeler Komisyonu Yıllık Toplantısı’nda küresel uyuşturucu sorunuyla daha etkili mücadele için önerilerde bulunarak şunları söyledi:
“Uluslararası işbirliğinin artırılması, bilgi paylaşım mekanizmalarının güçlendirilmesi, deneyim aktarımı, teknik yardım sağlanması ve uyuşturucu üretimi, kaçakçılığı ve tüketiminden etkilenen ülkelere gerekli ekipman ve teknoloji transferinin sağlanması gerekmektedir.”
Zülfikari, tek taraflı yaptırımları uyuşturucuyla mücadelede en büyük engel olarak nitelendirerek, Uyuşturucu Maddeler Komisyonu ve BM İnsan Hakları Konseyi’nin birçok kararına dayanarak bu yaptırımların sona erdirilmesini ve uyuşturucuyla mücadelede ön saflarda yer alan ülkelere etkili teknik ve lojistik yardım sağlanmasını talep etti.
