Avrasya iktisadi birliği ve İran İslam Cumhuriyeti Kazakistan’ın başkenti Astana’da düzenlenen iktisadi oturumda ortak bir serbest ticaret bölgede oluşturmak üzere geçici bir anlaşma imzaladı.
Avrasya iktisadi komitesi Başkanı Tigran Sarkisyan, İran ve Avrasya İktisadi Birliği AİB’nin beş üyesi serbest ticaret bölge anlaşması imzaladıklarını açıkladı. Söz konusu AİB yetkilisi, imzalanan anlaşmanın üç yıllık olduğunu ve İran ve AİB üyesi ülkelerin arasında serbest ticaret yapılmasına imkan sağladığını belirtti.
Sarkisyan bu bağlamda yürütülen müzakerelerin gelecek üç yılda uzun vadeli hedefleri gözetlediğini, taraflar üç yılın sonunda bu yönde daimi anlaşma imzalayabileceklerini vurguladı.
Bu arada varılan anlaşmaya göre Avrasya iktisadi birliği üzerinde mutabakata varılan ve kodlandırılan 502 ürün için ticari imtiyaz tanıyacağı ve tarifelerini düşüreceği de belirtiliyor.
Bilindiği üzere Rusya, beyaz Rusya, Ermenistan, Kazakistan ve Kırgızistan cumhuriyetleri Avrasya iktisadi birliği AİB üyeleridir. Avrasya iktisadi birliği AİB Ocak 2015 tarihinde resmen faaliyetlerine başladı.
Avrasya iktisadi birliği bölgede ve dünyada güçlü bir aktör olma yolunda adım atıyor, nitekim Avrasya iktisadi birliği ile İran arasında ortak serbest ticaret bölgesi anlaşası imzalanmasını da bu çerçevede değerlendirmek gerekiyor. Bu arada Rusya’nın güçlü bir devlet ve BM güvenlik konseyinin daimi üyesi olarak Avrasya iktisadi birliğinde yer alması bu birliğin rol ifa etme gücünü ve önemini arttıran etkendir. Gerçekte yeni yeni kurulan bi iktisadi birliğin takviye edilmesi için çaba harcamak zaruridir ve böylece bu birlik de bölgesel ve küresel iktisadi ilişkilerde aktif bir aktör olarak rol ifa edebilir.
Öte yandan İran İslam Cumhuriyeti’nin Avrasya iktisadi birliğine üye olması ve iki taraf arasında işbirliğinin gelişmesi birliğin gücüne güç katacağı da kesindir. İran’ın coğrafi konumu ve bu konumun Kuzey Güney koridorunda yüklerin transiti üzerinde etkisi ve İran’ın orta Asya ve Kafkasya bölgeleri ile ilişkilerinde izlediği ilkeli politikalara bakıldığında, Avrasya iktisadi birliği çerçevesinde iktisadi işbirliği tüm tarafların lehine olacağı anlaşılır. Bu doğrultuda geçenlerde İran’ın kuzeydoğusunda yer alan Rezevi Horasan eyaletini ziyaret eden Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani şu açıklamada bulundu: İran İslam Cumhuriyeti’nin ilkeli politikası orta Asya ve Kafkasya bölgesi ile daha yakın teamülde bulunmaktır, nitekim Avrasya iktisadi birliği ile serbest ticaret planı da İran ve Avrasya iktisadi birliğine üye ülkelerin arasındaki iktisadi ilişkilerde büyük bir değişim yarattı.
Gerçekte İran ve Avrasya iktisadi birliği arasında etkili iktisadi işbirliği ve yine iki taraf arasında ortak serbest ticaret bölgesi anlaşmasının imzalanması bölgesel ticaret bağlamında işlerin kolaylaşması için yeni bir değişime vesile olabilir ve sonuçta da İran ve Avrasya iktisadi birliğine üye ülkelerin arasında ticaret hacminin gelişmesine büyük katkısı olur. Aslında bu stratejik işbirliği İran İslam Cumhuriyeti’ni 180 milyon nüfusu olan yeni bir piyasaya açılmasına imkan sağlayacak ve İran ürünleri bu piyasada rakip ürünlerle rekabet edecektir.
Bu arada Avrasya iktisadi birliğine üye olan bazı ülkelerin coğrafi konumu da İran ürünlerinin Avrupa ülkelerine transit edilmesi için uygun olduğu anlaşılıyor. Bu durum ise İran ve Avrasya iktisadi birliği arasındaki iktisadi ilişkilerin önemini daha da arttırmaktadır. İktisadi piyasaları çeşitlendirmek, İran İslam Cumhuriyeti’nin iktisadi güvenlik hedefine ulaşmak üzere izlediği stratejik siyasetidir ve Avrasya iktisadi birliği seçimi bu piyasanın çok yönlü önemini ve istikrarlı ve güvenilir olduğunu ortaya koymaktadır.
Bu başarı bir bakıma İran ve Rusya arasında stratejik işbirliğinin işaretidir ve şimdi Avrasya iktisadi birliğinde kendini göstermektedir. İran İslam Cumhuriyeti ve Rusya federasyonu bölgesel ve küresel arenalarda iki önemli aktör olarak birbiri için güvenilir ortaklardır ve iki tarafın ilişkileri her ne kadar gelişecek olursa iki ülke o kadar fayda görür. Nitekim Rusya devlet Başkanı Vladimir Putin’in belirttiğine göre İran İslam Cumhuriyeti Rusya’nın eske ortağıdır ve her iki ülke ikili ilişkilerinden fayda görür.
