
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Salı günü yaptığı açıklamada, Rusya’nın İran ile Kapsamlı Stratejik Ortaklık Anlaşması’nı imzalamaya büyük önem verdiğini söyledi. Peskov, bu anlaşmanın İran Cumhurbaşkanı Mesut Pezeşkiyan’ın yaklaşan Rusya ziyareti için çok önemli bir parçası olduğunu belirterek, “Bu bizim için son derece önemli bir olay ve ona büyük önem atfediyoruz.” dedi.
Kremlin, Pazartesi günü yaptığı açıklamada, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, 17 Ocak Cuma günü resmi bir ziyaret için Moskova’ya gelecek olan İran Cumhurbaşkanı Mesut Pezeşkiyan ile bir araya geleceğini duyurdu. Kremlin’in açıklamasında, Putin ve Pezeşkiyan’ın görüşmelerinde ticaret, yatırım, ulaşım, lojistik ve insani alanlarda ikili İşbirliğinin daha da genişletilmesine yönelik perspektiflerin yanı sıra bölgesel ve uluslararası gündemdeki konuların ele alınmasının beklendiği ifade edildi. Görüşmelerin ardından, Vladimir Putin ve Mesud Pezeshkian, Rusya ve İran arasında Kapsamlı Stratejik Ortaklık Anlaşması’nı imzalayacak ve medya temsilcilerine açıklamalarda bulunacak.
Son yıllarda İran ve Rusya arasındaki ilişkiler, iki ülkenin ortak çıkarları ve vizyonları doğrultusunda genişlemeye devam etmektedir. İki ülke liderlerinin “Kapsamlı Stratejik Ortaklık Anlaşması” adı verilen uzun vadeli bir anlaşmayı imzalamasıyla, Tahran ve Moskova; ekonomi, ticaret, ulaşım, enerji, çevre, teknoloji ve tıp gibi stratejik alanlarda yeni bir İşbirliği dönemine girecektir.
Bu anlaşma, İran ve Rusya arasındaki ilişkilerde bir dönüm noktası olarak görülmekte ve iki ülke arasındaki çeşitli alanlardaki İşbirliğini güçlendirmek için bir yol haritası sunmaktadır. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, bu anlaşmanın başka bir ülkeye karşı olmadığını, aksine iki ülkenin güvenliğini sağlamayı hedeflediğini ifade etti.
Ayrıca, “Kapsamlı Stratejik Ortaklık Anlaşması”, 12 Mart 2001’de imzalanan “Karşılıklı İlişkiler Temel Anlaşması ve İş Birliği İlkeleri”nin bir tamamlayıcısı, açıklayıcısı ve güncellenmiş hali olarak değerlendirilmektedir.
İran’ın Avrasya Ekonomik Birliği ile olan etkileşimi yeni bir aşamaya ulaşmıştır. Birliğin 26 Aralık 2024’te St. Petersburg’da düzenlenen zirvesinde, İran’a gözlemci statüsü verilmesi kararlaştırılmıştır. Bu karar, İran ile Avrasya Ekonomik Birliği’ne üye beş ülke (Rusya, Ermenistan, Belarus, Kazakistan ve Kırgızistan) arasındaki ticaret ve ekonomik İşbirliğinin genişletilmesine zemin hazırlamaktadır.
Rusya, İran’ı ortak çıkarları paylaşan bir müttefik olarak görmekte ve İran ile ilişkileri güçlendirmeyi Batı, özellikle de ABD ile olan mücadelesinde stratejik bir araç olarak değerlendirmektedir. Şubat 2022’de başlayan Ukrayna savaşı sonrası ağır Batı yaptırımlarıyla karşılaşan Rusya, İran ile İşbirliğini bu baskıları hafifletmek ve Doğu ile ilişkilerini genişletmek için bir fırsat olarak görmektedir.
Rusya, ABD’nin tehditlerine rağmen İran ile askeri, ekonomik ve ticari alanlardaki İşbirliğini sürdürmektedir. Örneğin, Birleşmiş Milletler’in silah ambargosunun sona ermesinin ardından, İran ile askeri İşbirliğini artırmıştır. Ayrıca, İran ve Rusya arasında bankacılık işlemlerini kolaylaştırmak amacıyla bir elektronik mesajlaşma sistemi kurulmuş ve bu sistem finansal ve ticari etkileşimlerin geliştirilmesi için önemli bir adım olarak değerlendirilmiştir.
Aynı zamanda, Moskova’nın İran ile ilişkileri ve İşbirliğini genişletmeye yönelik yeni vurgusu, ABD’nin özellikle Donald Trump’ın ilk başkanlık dönemi sırasında maksimum baskı politikası çerçevesinde başlattığı ve Joe Biden döneminde de devam eden İran karşıtı kampanyalarının bir başka başarısızlık sembolüdür. İran’ın Moskova Büyükelçisi Kazım Celali’ye göre, mevcut dönemde ABD için en büyük zorluk ve tehdit, İran, Rusya ve Çin arasındaki uyum ve birlikteliğin dış çevrede yükselmesidir.
Amerikalı elitlerin bakış açısına göre, Tahran, Moskova ve Pekin; ekonomik, diplomatik, askeri ve teknolojik güçlerini birleştirerek, Batı merkezli dünya düzenine karşı uzun vadeli bir meydan okuma oluşturabilir ve bunun sonucunda çok kutuplu, adil ve demokratik bir yapıya sahip yeni bir düzenin inşasına katkıda bulunabilir.