Taliban Liderinin Afganistan Halkından Talebi
Taliban lideri Haybetullah Ahundzade, Afganistan halkından geçici hükümeti desteklemelerini istedi. Haybetullah Ahundzade Afganistan’ın milletin ortak evi olduğuna değinerek onların ülkenin imarındaki rolünün önemli olduğunu belirtti.
Haybetullah Ahundzade’nin Afganistan halkına yönelik bu talebi hususunda bir kaç düşündürücü ve dikkat çekici nokta söz konusudur. İlk nokta geçen sene Haybetullah Ahundzade’nin koronavirüs dolayısı ile hayatını kaybettiği doğrultusundaki haberlerdir. İkincisi onun bildirisinde göze çarpan literatürün Taliban liderlerinin bilgisi ve gücünün ötesinde birileri tarafından yazılması ihtimalidir. Kimi çevrelere göre ise Pakistan Ordusu İstihbarat Birimi-İSİ bunu yapmıştır.
Buna rağmen Afganistan’daki protestolar Taliban’ın Kabil’i ele geçirdiği son 20 küsür günde Afganistan halkının güvenini kazanamadığını bölgesel ve küresel çevrelerde de kaygılara yol açtığını gösteriyor. Bu da Taliban grubunun Afganistan halkına hala militan bir grup olarak mı yoksa sorumluluk üstlenen bir grup olarak mı hitap ettiğinin hala belirsiz olması anlamına geliyor. Taliban geçici hükümetinin başkanı Muhammed Hasan Ahundzade’nin kan akıtmaların sona erdiği yönündeki sözleri Taliban’ın hala militan bir grup olarak Afganistan halkını muhatap aldığını gösteriyor.
Afganistan siyasi meseleleri uzmanı Nergis İtimad şöyle düşünüyor: “Taliban liderleri bu büyük sınava sorumluca yaklaşmalıdır. Taliban Afganistan halkının taleplerine cevap vermeli. Attığı sloganlar ve pratikte yaptıkları arasında fark olmamalıdır. Yoksa Taliban Afganistan halkının ayaklanmasını beklemelidir. “
Taliban, Kabil’i ele geçirmesinin ardından kapsayıcı hükümet kuracağını vaat ederek Afganistan halkının haklarına saygı duyacağını belirtmişti. Ancak Taliban liderlerinin ilk olarak şeriatı uygulama yönündeki bildirisi, Afganistan halkının özellikle de etnik ve dini haklarının korunması hususundaki görüşleri kaygılara dönüştürdü. Bu bağlamda Taliban grubunun performansı hala merak edilmektedir. Bu grup geçmişe göre değiştiğini ve mamur bir Afganistan yapmak için insanların refahını sağlamak için güçlü bir devlet kurmak istediğini iddia etmektedir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta Afganistan halkının, bu grubun çoğunlukçu Afganistan toplumunda meşruiyet ve popülerlik kazanması halinde Taliban’ın geçici hükümeti ile işbirliği yapmasıdır. Bu durum ise Afganistan nüfusunun önemli bir kısmını oluşturan özellikle de kadınların haklarına önem vermeden mümkün olmayacaktır.
Tüm bunlara rağmen Taliban’ın geçici hükümet ve kabine üyelerini tanıtmasının ardından başlayan protesto gösterileri ve de bölgesel ve küresel düzeyde meydana gelen kaygılar, bu grubun pratikte halk ile işbirliği ve karşılıklı etkileşimlerin yolunu kapattığını gösterdi. Bu yüzden de Pakistan hükümeti Taliban ile işbirliği yapılması için devreye girip bölgesel ve küresel işbirliği zeminini hazırlamaya çalışmaya başladı. Ancak Pakistan her şeyden ziyade her hangi bir plandan önce, bu grubu kapsayıcı hükümet kurma yönündeki taahhütlerine bağlı kalmasına yöneltmelidir.
Afganistan’da siyasi meseleler uzmanı Asıf Aşina şöyle bir değerlendirmede bulunmaktadır: “Taliban grubu, siyasi açıdan 70’li yıllardaki Taliban ile farklı olabilir, değişmiş olabilir ancak itikadi açıdan aynı şeyin söz konusu olduğu söylenebilir. Bu durum ise Afganistan halkının son yirmi yıldaki gelişmişliği ve büyümesi ile açıkça çelişkiler içermektedir. “
