Tarihin en geniş katılımlı NATO Zirvesi Chicago’da yapılacak
20-21 Mayıs’ta Chicago’da düzenlenecek NATO Liderler Zirvesi’nin, tarihin en geniş katılımlı zirvesi olması bekleniyor. Zirvede Afganistan’dan, füze savunma sistemine kadar pek çok önemli gündem maddesi masaya yatırılacak.
20-21 Mayıs tarihlerinde ABD’nin Chicago kentinde düzenlenecek olan NATO Liderler Zirvesi’ne yaklaşık 60 ülke katılacak. NATO üyesi 28 ülkenin yanı sıra üye olmayan ülkelerin de katılımının sağlanacağı zirvede devlet başkanları, başbakanlar ve dışişleri bakanları bir araya gelecek.
Yaklaşık 3 milyonluk nüfusu ile ABD’nin üçüncü büyük kenti olan Chicago, ABD Devlet Başkanı Barack Obama’nın isteği üzerine, NATO Zirvesine ev sahipliğini yapacak. Zirvenin yoğun ikili görüşmelere sahne olacağı düşünülüyor.
Zirvede NATO müttefiklerinin Afganistan’da geçiş sürecinin 2014 sonuna kadar tamamlanmasına ilişkin bir yol haritası çizmeleri bekleniyor. Ayrıca, NATO’nun Afgan Ulusal Güvenlik Kuvvetleri’ne eğitim, istişare ve yardımın nasıl sağlayacağı konusuna da değinileceği öngörülüyor.
Zirvede, ilk kez NATO Genel Sekreteri Rasmussen tarafından önerilen “akıllı savunma sistemi” çerçevesinde “son 10 yıldır NATO’nun sahip olması gereken savunma yetenekleri nelerdir”, “NATO itibarını hangi savunma yeteneklerine bağlı olarak sürdürebilir” gibi sorulara yanıt aranarak, kapitalizmin dünya çapındaki krizi nedeniyle savunmaya ayrılan kaynakların daralmasıyla birlikte savunma yeteneklerinin nasıl idame ettirileceği konusunda bazı kararlar alınacağı ifade ediliyor. Akıllı savunma yaklaşımı çerçevesinde yeni çokuluslu projelerin tartışılması bekleniyor. Bu projeler arasında füze savunması, deniz keşif uçakları ve yollara yerleştirilen bombaları temizleyecek uzaktan kumandalı robotlar da yer alıyor.
NATO Zirvesi’nde tartışılacak başlıklar arasında Suriye’de yaşanan gelişmeler ve olası müdahale gündemi bulunmuyor. Ancak Suriye’deki gelişmelerin zirve oturumları sırasında gündeme gelmesine kesin gözüyle bakılıyor.
Zirve çerçevesinde, sonuç bildirisi, ISAF-Afganistan konulu bildiri, savunma bildirisi ile İttifak’ın caydırıcılıkla ilgili çalışma raporu gibi belgelerin de ele alınacağı belirtiliyor.
Chicago zirvesi gündeminin maddeleri arasında 2010 yılındaki Lizbon zirvesinde alınan kararların gözden geçirilmesi de yer alıyor.
Chicago zirvesinde radarları Kürecik’te konuşlandırılan NATO füze savunma sisteminin de ele alınması bekleniyor. Balistik füze savunma sisteminin ara yeteneğinin hayata geçirilmesi konusunda son durumun liderlere sunulacağı ifade ediliyor. Kürecik’te konuşlandırılan füze savunma sistemi ile ilgili olarak Türkiye’nin hak ve yetkilerinin de gündeme alınması bekleniyor.
Çok katmanlı olan, kara ve deniz unsurlarının bulunduğu bu savunma sistemi temelde 4 aşamadan oluşuyor. Birinci aşama erken uyarı radarlarının Kürecik’e konuşlandırılması iken, ikinci aşamayı 2015 yılında Romanya’ya konuşlanacak unsurlar, üçüncü aşamayı 2018 yılında Polonya’ya konuşlanacak unsurlar oluşturuyor. Dördüncü ve son aşama çerçevesinde ise füze savunma sistemi yerleşiminin 2020 yılında tamamlanması ve güncellenmesi planlanıyor.
Chicago Zirvesi’nde onaylanacak “Akıllı Savunma” konseptinde liderlik rolü oynamaya hazırlanan Türkiye, “Dönüşümünden Sorumlu Stratejik Komutanlık” bünyesinde 46 projeden 20’sine katılacağını ve 4’üne de liderlik etmek istediğini NATO’ya bildirdi.
Türkiye’nin bu çerçevede aralarında deniz güvenliği ve uçuş eğitimi gibi alanlar da bulunan 4 projede öncülük yapmak isteğini iletti. Zirvede bu konuda ilke kararı alınacağı, detayların ise daha sonra belirleneceği tahmin ediliyor.
NATO üyeliği sürecine girme ihtimali bulunan Bosna Hersek, Makedonya, Karadağ ve Gürcistan’ın da Türkiye’nin “ısrarlı girişimleri” ile zirveye davet edildiği öne sürülüyor.
Pakistan da zirveye davet edildi. Pakistan’ın Washington Büyükelçiliği’nden yapılan açıklamada, Pakistan Cumhurbaşkanı Asıf Ali Zerdari’nin zirveye katılabileceği belirtildi. Pakistan’ın, özellikle Afganistan ile ilgili oturumlara katılım göstereceği düşünülüyor.
Hatırlanacağı üzere Pakistan, Afganistan konusunda geçtiğimiz Aralık ayında Almanya’nın Bonn kentinde yapılan NATO zirvesini, NATO’nun Pakistan’daki saldırılarını gerekçe göstererek protesto etmişti.
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Riabkov da, NATO Chicago Zirvesi için davet aldıklarını, gündemde füze savunma sistemi olması durumunda Rusya devlet başkanının zirveye katılabileceğini açıkladı.
Riabkov açıklamasında, “İlerleme sağlamak için önemli ölçüde çalışma yaptık. Füze savunma sistemi ile ilgili müzakere olmaması durumunda zirveye katılmaya gerek olmayabilir” şeklinde konuştu.
NATO Genel Sekreteri Rasmussen Chicago zirvesine Orta Asya ülkeleri temsilcilerinin özellikle davet edildiğini belirtti. Rasmussen, zirvede Afganistan konusunun ele alınacağını kaydederek, Orta Asya ülkelerinin Afganistan’a transit merkezleri bulunduğuna değindi. Rasmussen konuyla ilgili açıklamasında, “Biz Afganistan’ın komşuları olan bölge ülkelerini davet ediyoruz. Bu ülkeler transit merkezi olarak Afganistan için önem taşımaktadır” dedi.
